Artykuły

W jaki sposób wspomagać dzieci w rozwijaniu sprawności manualnej?

Zabawy wymagające manipulowania przedmiotami

Dziecko intensywnie rozwija sprawność manualną także wtedy, kiedy manipuluje przedmiotami i uczy się posługiwać różnego rodzaju narzędziami. Warto zatem uczyć oraz jak najczęściej zachęcać je do coraz bardziej samodzielnego wykonywania czynności samoobsługowychtakich jak: posługiwanie się sztućcami, zakręcanie i odkręcanie butelek, otwieranie i zamykanie różnego rodzaju opakowań, ubieranie się, w tym zapinanie i odpinanie (początkowo dużych) guzików, przyklejanie i odklejane rzep (na przykład tych na butach) a później także wiązanie sznurowadeł, czesanie się, odkręcanie i zakręcanie kranu, mycie zębów czy posługiwanie się mydłem w kostce. Wspieraniedzieci w rozwijaniu sprawności manualnej, oprócz wdrażania do samodzielnego wykonywania czynności związanych z samoobsługą, polegać może także na zachęcaniu do różnego rodzaju zabaw, wymagających manipulowania przedmiotami. Do dobrze znanych zabawek, stosowanych do stymulowania rozwoju motoryki rąk już u najmłodszych dzieci, należą, między innymi, tak zwane sortery oraz drewniane układanki. Sortery to pojemniki z wyciętymi otworami o różnych kształtach, przez które należy wrzucić do środka odpowiednie klocki. W przypadku drewnianych układanek zadaniem dziecka jest natomiast dopasowanie i umieszczenie odpowiednich kształtów, na przykład zwierząt, do właściwych wgłębień w płytce. W najprostszej wersji elementy do dopasowywania powinny być zaopatrzone w duże uchwyty, a wgłębienia w pomocnicze rysunki. Manipulowanie przedmiotami ma miejsce także podczas zabaw konstrukcyjnych, polegających na wytwarzaniu nowych całości z poszczególnych elementów. Wymienić wśród nich można między innymi: budowanie z różnego rodzaju klocków, ale także niepotrzebnych już pudełek i rolek po papierze toaletowym, tworzenie naszyjników poprzez nawlekanie korali, pociętych słomek, makaronu lub guzików na drucik lub nitkę a także układanie kompozycji z różnych elementów, takich jak drewniane lub plastikowe figury geometryczne, patyczki po lodach, słomki, plastikowe nakrętki od butelek, jesienne liście, kamyki, muszelki, kasztany, żołędzie, szyszki itp. Starsze dziecko można także spróbować zachęcić do ćwiczenia, umożliwiającego precyzyjne podnoszenie i podawanie drobnych przedmiotów, chwytu pęsetowego przy tworzeniu mozaik i obrazków poprzez układanie niewielkich elementów (na przykład różnego rodzaju ziaren) na tekturce pokrytej plasteliną lub inną masą plastyczną. Do zabaw rozwijających sprawność manualną należy także układanie puzzli – zarówno tych kupionych w sklepie, jak i tych samodzielnie przygotowanych w domu przez rodzica (mającego ochotę zdobyć nowe, sprzyjające rozwojowi dziecka materiały do zabawy - za grosze lub zupełnie za darmo). Wystarczy wyciąć i podkleić sztywnym papierem ciekawe ilustracje ze starych czasopism lub zakupić kilka najtańszych widokówek z atrakcyjnymi dla dziecka obrazkami, a następnie pociąć je na jego oczach na kilka elementów i zaprosić do złożenia w całość. Jako dodatkowe ćwiczenie, rozwijające sprawność manualną, zaproponować dziecku możemy naklejenie ich na kartkę papieru. Do aktywności, znakomicie sprzyjających rozwojowi sprawności rąk, należy także robienie różnej wielkości kulek z bibuły, folii aluminiowej i papieru, które wykorzystać można później do zabaw ruchowych (podrzucanie, podbijanie, rzucanie do celu dużymi kulkami itp.) lub plastycznych (np. wyklejanie konturowych obrazków niewielkimi bibułowymi kulkami).