Artykuły

W jaki sposób wspomagać dzieci w rozwijaniu sprawności manualnej?

Zabawy substancjami sypkimi, nieustrukturyzowanymi i przekształcalnymi

Rozwijaniu sprawności manualnej wspaniale sprzyjają także zabawy różnego rodzaju substancjami sypkimi, nieustrukturyzowanymi i przekształcalnymi, takimi jak woda, piasek, kasza, ryż, błoto, ciasto, masa solna, domowa plastelina, ciastolina, sklepowa plastelina, masa papierowa itp. Warto zaproponować dziecku zabawy polegające na przelewaniu wody z naczynia do naczynia. Dla wielu dzieci czynność ta sama w sobie jest bardzo atrakcyjna, jeżeli jednak dziecko potrzebuje zachęty, można zaproponować mu, na przykład, przygotowanie kąpieli dla gumowej kaczuszki lub sprawdzenie, ile kubków wody zmieści się w misce. Czynność przelewania można także uatrakcyjnić zabarwiając wodę w poszczególnych naczyniach na różne kolory za pomocą bibuły i zachęcając dziecko do sprawdzenia, jakie kolory powstaną po połączeniu poszczególnych barw. Godnymi polecenia zabawami z wodą są także przenoszenie wody z miski do miski za pomocą gąbki do naczyń oraz moczenie różnego rodzaju materiałów i wyciskanie z nich wody (na przykład w formie zabawy w nietypowe podlewanie kwiatów). Materiały sypkie, takie jak piasek, kasza i ryż można wykorzystać w sposób podobny jak wodę – do przesypywania z naczynia do naczynia. Można także wysypać je na tacę i zachęcić dziecko do rysowania w nich palcem lub posypywania nimi wzorów „narysowanych” na kartce klejem w sztyfcie. Wspaniałym treningiem motoryki rąk są także dobrze znane zabawy w piaskownicy, takie jak: kopanie dołków w piasku,zakopywanie w nim zabawek i ich odkopywanie, robienie babek i lepienie z wilgotnego piasku różnego rodzaju figurek, które można dodatkowo ozdobić, wciskając w nie kamyki, patyczki, muszelki itp. Gdy pogoda nie sprzyja zabawom na dworze a także wtedy gdy dziecko „wyrosło” już z zabaw w piaskownicy, można zaproponować mu zabawę ciastoliną, masą solną lub plasteliną domowej roboty. Ciastolinę bez trudu można znaleźć w sklepach z zabawkami, a masę solną przygotować samemu, łącząc ze sobą 200g mąki, 200g soli i 125g wody, a następnie wyrabiając do uzyskania konsystencji jednolitego ciasta. Odrobinę trudniejsza w przygotowaniu jest plastelina domowej roboty. Aby ją otrzymać, należy wrzucić do garnka szklankę mąki, szklankę ciepłej wody, łyżkę oleju i ćwierć szklanki soli, wymieszać wszystkie składniki drewnianą łyżką a następnie gotować przez chwilkę na małym ogniu aż ciasto zgęstnieje i zacznie odchodzić od ścianek garnka. Gdy nieco przestygnie, należy uformować z niego kulę i wyrabiać aż do uzyskania jednolitej konsystencji. Zarówno masę solną jak i domową plastelinę można podzielić na części i każdą z nich zabarwić innym barwnikiem spożywczym, odrobiną farby plakatowej lub takimi naturalnymi barwnikami jak kakao, kurkuma, słodka papryka czy cynamon. Już samo wyrabianie mas plastycznych doskonale wzmacnia mięśnie dłoni i palców. Przygotowane już masy małe dziecko może ponadto: rozrywać na kawałki i ponownie je ze sobą łączyć, ściskać w dłoniach, poklepywać, odciskać w nich własne dłonie i różne przedmioty, ciąć plastikowym nożykiem, wciskać w nie różne drobne przedmioty takie jak piórka, muszelki, makaron czy kamyczki a także wycinać z nich różne kształty za pomocą foremek do ciasteczek, foremek do zabaw w piaskownicy czy foremek do zabaw ciastoliną. Starsze dzieci warto zachęcić także do podejmowania prób lepienia z mas plastycznych różnego rodzaju figurek np. owoców, grzybków, bałwanków czy prostych zwierzątek. Jeżeli do lepienia użyta zostanie niezabarwiona masa solna, ulepione wytwory będzie można później utwardzić, wkładając je do piekarnika ustawionego na maksymalnie 75 ^oC na około 40 minut, a gdy wystygną, zachęcić dziecko do pomalowania ich farbami.