Artykuły
W jaki sposób wspomagać dzieci w rozwijaniu wybranych umiejętności matematycznych?
Porównywanie liczebności zbiorów, dodawanie i odejmowanie
Wspomaganie dziecka
w rozwijaniu umiejętności liczenia to także zachęcanie go do porównywania
liczebności zbiorów. Dziecko może określić, w którym zbiorze znajduje się
więcej elementów po przeliczeniu przedmiotów w obu zbiorach. Może także każdemu
elementowi z jednego zbioru przyporządkować po jednym elemencie z drugiego
zbioru, układając je w pary jeden przy drugim lub kładąc jeden na drugim. Najlepiej
gdy stosuje obie te metody. Sytuacji sprzyjających sprawdzaniu, czy jest tyle
samo oraz określaniu, czego jest więcej a czego mniej jest równie dużo jak
tych, w których możliwe jest przeliczanie przedmiotów. Przykładowo: podczas
przygotowywania przetworów sprawdzić można wraz z dzieckiem czy mamy tyle samo
słoików ile zakrętek, podczas nakrywania do stołu - czy mamy tyle samo
filiżanek ile podstawków, a podczas ubierania choinki – których bombek –
czerwonych czy złotych, mamy więcej. Zakupiwszy dwa pojemniki na cukierki –
jeden nieco większy od drugiego, zastanowić się można, do którego z nich
schowamy owocowe, a do którego czekoladowe cukierki i porównać ich liczebność.
Porządkujące zabawki dziecko zainspirować można do sprawdzenia czego ma więcej
– autek czy gumowych zwierzątek, a dziecko, które wróciło właśnie z jesiennego
spaceru z kieszeniami pełnymi „skarbów przyrody” – do określenia, czy zebrało
więcej kasztanów czy żołędzi.
Poza jak
najczęstszym zachęcaniem dziecka do porównywania liczebności zbiorów w
codziennych domowych sytuacjach, warto także, zwłaszcza dla starszych dzieci,
organizować, rozwijające tę umiejętność gry. Można, na przykład, zaproponować
dziecku
grę w bierki, dla ułatwienia przyjmując, że wszystkie mają taką samą
wartość. Dziecko, aby dowiedzieć się, kto wygrał, musi policzyć zebrane przez
siebie bierki i porównać ich liczbę z liczbą bierek zebranych przez partnera
gry. Policzenia zebranych przez siebie elementów i porównania ich liczby z
liczbą elementów zebranych przez drugą osobę wymaga także gra polegająca na
szukaniu par takich samych obrazków, nazywana niekiedy „Pamięcią” lub „Memory”.
Umiejętność liczenia i określania, gdzie jest więcej a gdzie mniej kształci
także gra w naprzemienne rzucanie przez dziecko i rodzica kostką. Przed jej
rozpoczęciem należy ustalić, że wygrywa osoba, która wyrzuci więcej oczek.
Oprócz
przeliczania elementów i porównywania liczebności zbiorów dobrze jest także
wspomagać dzieci w rozwijaniu umiejętności dodawania i odejmowania. W tym celu
należy organizować sytuacje, w których dziecko będzie mogło zaobserwować, że po
działaniach typu dołożenie, dosunięcie, wyjęcie, odsunięcie zmienia się liczba
elementów danego zbioru.
Początkowo należy kierować uwagę dziecka na zmiany
ilościowe bez ujmowania ich w liczbach. Warto zwracać uwagę na to, że, na
przykład, nadmuchiwany balon staje się coraz
większy, w pudełku jest coraz
więcej
kasztanów w miarę wsypywania ich do niego, a zjadanego popcornu jest
coraz mniej w misce. Później można
zacząć prowadzić ćwiczenia, w których zadaniem dziecka będzie nie tylko
zauważyć zmianę ilości, ale także policzyć elementy po manipulacji. Może to
wyglądać na przykład tak, że rodzic kładzie przed dzieckiem kilka drobnych
przedmiotów, mówi ile ich jest („Masz cztery kasztany”) lub zachęca dziecko,
aby je policzyło, a następnie dokłada (dosuwa) jeszcze kilka i mówi: „Dodaję
dwa. Cztery i dwa”, obejmuje wszystkie gestem i pyta: „Ile jest razem
kasztanów. Policz…”. Starszym dzieciom warto ponadto w tego typu ćwiczeniach proponować
zamianę ról. Ważne jest także to, aby je często powtarzać.