Artykuły

W jaki sposób wspomagać dzieci w rozwijaniu wybranych umiejętności matematycznych?

Porównywanie liczebności zbiorów, dodawanie i odejmowanie

Wspomaganie dziecka w rozwijaniu umiejętności liczenia to także zachęcanie go do porównywania liczebności zbiorów. Dziecko może określić, w którym zbiorze znajduje się więcej elementów po przeliczeniu przedmiotów w obu zbiorach. Może także każdemu elementowi z jednego zbioru przyporządkować po jednym elemencie z drugiego zbioru, układając je w pary jeden przy drugim lub kładąc jeden na drugim. Najlepiej gdy stosuje obie te metody. Sytuacji sprzyjających sprawdzaniu, czy jest tyle samo oraz określaniu, czego jest więcej a czego mniej jest równie dużo jak tych, w których możliwe jest przeliczanie przedmiotów. Przykładowo: podczas przygotowywania przetworów sprawdzić można wraz z dzieckiem czy mamy tyle samo słoików ile zakrętek, podczas nakrywania do stołu - czy mamy tyle samo filiżanek ile podstawków, a podczas ubierania choinki – których bombek – czerwonych czy złotych, mamy więcej. Zakupiwszy dwa pojemniki na cukierki – jeden nieco większy od drugiego, zastanowić się można, do którego z nich schowamy owocowe, a do którego czekoladowe cukierki i porównać ich liczebność. Porządkujące zabawki dziecko zainspirować można do sprawdzenia czego ma więcej – autek czy gumowych zwierzątek, a dziecko, które wróciło właśnie z jesiennego spaceru z kieszeniami pełnymi „skarbów przyrody” – do określenia, czy zebrało więcej kasztanów czy żołędzi.

Poza jak najczęstszym zachęcaniem dziecka do porównywania liczebności zbiorów w codziennych domowych sytuacjach, warto także, zwłaszcza dla starszych dzieci, organizować, rozwijające tę umiejętność gry. Można, na przykład, zaproponować dziecku grę w bierki, dla ułatwienia przyjmując, że wszystkie mają taką samą wartość. Dziecko, aby dowiedzieć się, kto wygrał, musi policzyć zebrane przez siebie bierki i porównać ich liczbę z liczbą bierek zebranych przez partnera gry. Policzenia zebranych przez siebie elementów i porównania ich liczby z liczbą elementów zebranych przez drugą osobę wymaga także gra polegająca na szukaniu par takich samych obrazków, nazywana niekiedy „Pamięcią” lub „Memory”. Umiejętność liczenia i określania, gdzie jest więcej a gdzie mniej kształci także gra w naprzemienne rzucanie przez dziecko i rodzica kostką. Przed jej rozpoczęciem należy ustalić, że wygrywa osoba, która wyrzuci więcej oczek.

Oprócz przeliczania elementów i porównywania liczebności zbiorów dobrze jest także wspomagać dzieci w rozwijaniu umiejętności dodawania i odejmowania. W tym celu należy organizować sytuacje, w których dziecko będzie mogło zaobserwować, że po działaniach typu dołożenie, dosunięcie, wyjęcie, odsunięcie zmienia się liczba elementów danego zbioru. Początkowo należy kierować uwagę dziecka na zmiany ilościowe bez ujmowania ich w liczbach. Warto zwracać uwagę na to, że, na przykład, nadmuchiwany balon staje się coraz większy, w pudełku jest coraz więcej kasztanów w miarę wsypywania ich do niego, a zjadanego popcornu jest coraz mniej w misce. Później można zacząć prowadzić ćwiczenia, w których zadaniem dziecka będzie nie tylko zauważyć zmianę ilości, ale także policzyć elementy po manipulacji. Może to wyglądać na przykład tak, że rodzic kładzie przed dzieckiem kilka drobnych przedmiotów, mówi ile ich jest („Masz cztery kasztany”) lub zachęca dziecko, aby je policzyło, a następnie dokłada (dosuwa) jeszcze kilka i mówi: „Dodaję dwa. Cztery i dwa”, obejmuje wszystkie gestem i pyta: „Ile jest razem kasztanów. Policz…”. Starszym dzieciom warto ponadto w tego typu ćwiczeniach proponować zamianę ról. Ważne jest także to, aby je często powtarzać.